Czym jest dieta GAPS?
Dieta GAPS (Gut and Psychology Syndrome) to protokół żywieniowy stworzony przez dr Natashę Campbell-McBride, mający na celu poprawę zdrowia jelit i ich wpływu na funkcjonowanie mózgu oraz układu odpornościowego. Jest szczególnie polecana osobom zmagającym się z zaburzeniami neurologicznymi, autoimmunologicznymi oraz przewlekłymi problemami trawiennymi.
Podstawowe założenia diety GAPS
Dieta GAPS opiera się na eliminacji produktów, które mogą podrażniać jelita i zaburzać mikrobiotę jelitową, a zamiast tego promuje spożywanie łatwostrawnych, bogatych w składniki odżywcze pokarmów wspierających regenerację układu pokarmowego. Kluczowym elementem diety jest przekonanie, że wiele chorób (w tym neurologicznych, autoimmunologicznych i psychicznych) ma swoje źródło w nieszczelnym jelicie i zaburzonej florze bakteryjnej.
Dla kogo jest dieta GAPS?
Dieta GAPS jest szczególnie rekomendowana dla osób cierpiących na:
Zaburzenia neurologiczne (np. autyzm, ADHD, depresja, schizofrenia),
Choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, Hashimoto, łuszczyca),
Problemy trawienne (np. zespół jelita drażliwego, SIBO, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna),
Alergie i nietolerancje pokarmowe.
Etapy diety GAPS
Dieta składa się z kilku etapów, które mają na celu stopniowe przywracanie zdrowia jelit i odbudowę mikrobioty.
1. Faza wstępna (etap eliminacyjny)
Podzielona na 6 etapów, trwa od kilku dni do kilku miesięcy, w zależności od indywidualnej reakcji organizmu. W tej fazie stopniowo wprowadza się lekkostrawne produkty:
Domowe buliony kostne (bogate w kolagen i aminokwasy wspierające jelita),
Gotowane warzywa,
Fermentowane produkty (kiszonki, jogurty domowe, kefir),
Tłuszcze zwierzęce (masło klarowane, smalec, olej kokosowy).
W tym czasie eliminuje się m.in. produkty zbożowe, cukier, skrobię, laktozę oraz przetworzoną żywność.
2. Pełna dieta GAPS
Po przejściu fazy eliminacyjnej dieta staje się bardziej zróżnicowana, ale nadal wyklucza produkty przetworzone, gluten, nabiał (z wyjątkiem fermentowanego), cukry rafinowane oraz skrobię. Dozwolone są:
Mięso, ryby i podroby,
Jaja od kur z wolnego wybiegu,
Warzywa (głównie gotowane, ale stopniowo wprowadza się surowe),
Owoce o niskiej zawartości cukru,
Fermentowane produkty mleczne i warzywne,
Orzechy i nasiona (po wcześniejszym namoczeniu).
3. Stopniowe wychodzenie z diety
Po kilku miesiącach lub latach stosowania diety (czas trwania zależy od indywidualnych potrzeb organizmu) stopniowo wprowadza się nowe produkty, w tym niewielkie ilości pełnych ziaren i skrobi.
Korzyści wynikające z diety GAPS
Odbudowa mikrobioty jelitowej i uszczelnienie ściany jelit,
Redukcja stanów zapalnych w organizmie,
Poprawa funkcjonowania układu nerwowego,
Lepsze trawienie i przyswajanie składników odżywczych,
Zmniejszenie objawów chorób autoimmunologicznych.
Kontrowersje wokół diety GAPS
Mimo wielu zwolenników, dieta GAPS nie jest poparta szeroko zakrojonymi badaniami naukowymi. Niektórzy eksperci uważają, że jej rygorystyczne podejście może prowadzić do niedoborów składników odżywczych, jeśli nie jest odpowiednio zbilansowana. Zaleca się konsultację z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem tej diety.
Podsumowanie
Dieta GAPS to program żywieniowy mający na celu poprawę zdrowia jelit, co może pozytywnie wpłynąć na wiele dolegliwości, w tym choroby autoimmunologiczne i neurologiczne. Wymaga dużej dyscypliny, ale dla wielu osób przynosi znaczną poprawę zdrowia. Jeśli rozważasz jej zastosowanie, warto skonsultować się ze specjalistą, aby uniknąć potencjalnych niedoborów żywieniowych i dostosować dietę do indywidualnych potrzeb organizmu.